“Vertel over je leven,” zei de schrijfster Zora Neale Hurston. Dat was in 1931. De man die vervolgens begon te vertellen, was Cudjo Lewis. Hij was in 1860 uit Nigeria gehaald en tot slaaf gemaakt, in Amerika. Ten tijde van het gesprek was hij 90 jaar. De gesprekken komen nu pas uit in boekvorm.
Vergeetboek
Ooit waren er meer meer mensen die uit eigen ervaring over de slavernij konden vertellen. Darom was het ook niet zo uitzonderlijk. Daarbij kwam dat het voorbij was (naar de letter van de wet tenminste) en toch nog steeds (of juist) omstreden. Zo raken levensverhalen gemakkelijk in het vergeetboek. De schrijfster stierf zelf in armoede, maar ze werd later herontdekt. Nu gelden haar boeken als literaire parels. Veel lezers koesteren haar verhalen.
Belangrijk
Toen ik de aankondiging las, sprong er iets op in mijn binnenste. Zie je wel, voelde ik, persoonlijke verhalen zijn veel belangrijker dan menigeen denkt. Ik hoor nogal eens een aarzeling als het gaat over opschrijven. Ja, nee, misschien, er zijn al zoveel boeken. Noem er eens honderd, wil ik dan zeggen. En zijn honderd boeken over Indië genoeg? Of tweehonderd, of misschien duizend? Ik dacht het niet. “Nou weten we het wel” bestaat niet. Of vindt u van wel?
Grootmoeder
Stelt u zich eens voor, dat er iemand was die tegen uw grootvader of grootmoeder zei “Vertel over je leven.” En dat u dat verhaal kon lezen. Ik zou daar heel blij mee zijn. Want zelf heb ik de belangrijkste vragen nooit gesteld, en nu is het te laat.
Heimwee
Het artikel in The Guardian beschrijft wat Zora Neale Hurston het meeste raakte in de gesprekken met Cudjo Lewis. Hij verlangde naar zijn eigen land, zijn eigen mensen, zijn eigen cultuur. In Amerika had hij het gevoel of er iets in zijn leven geamputeerd was. Heimwee naar huis.
Geef een reactie