Uiteindelijk drong het ook tot mij door: zomer. Elke dag krijg ik een zomer-aanbieding voor boeken in de mailbus en toen dacht ik: weetjewat, ik doe gewoon mee.
Met dit verschil: mijn leeslijst is oud en alle boeken zijn gratis online te vinden.
Spannend
Wat is een oud boek? In de winkel is iets na drie maanden al oud. Voor mezelf hanteer ik de norm: alles van voor de oorlog.
Dus de Eerste Wereldoorlog.
Daar ligt de grote bloeitijd van de Indische literatuur, die halfweg negentiende eeuw begon en toenam in kwantiteit en kwaliteit.
Vooral rond de eeuwwiseling verscheen enorme hoeveelheid boeken. Dat kon dankzij de technologie van goedkopere drukpersen, dankzij meer transportmogelijkheden die een snellere verspreiding van boeken mogelijk maakten en vooral dankzij een nieuw zelfbewustzijn in een koloniale samenleving. Het besef groeide hier meer te zijn dan ‘alleen’ een kolonie van het moederland, dat ook de eigen cultuur recht van bestaan had. Maar het moederland dacht hier uiteraard anders over.
Enerzijds, anderzijds.
Spannend.
Het oude Indië
Daarom lees ik zo graag de Indische romans die Melati van Java schreef. Ze was broodschrijfster, verkocht vooral in Nederland maar wilde wel haar liefde voor Indië uitdragen. Dus wat doet ze? Enerzijds vertelt ze het verhaal dat Nederland wil horen. Anderzijds tekent ze met gevoel voor sfeer en detail het Indisch leven, en voert ze geweldige Indische vrouwen op in de romans. Slim. Spannend, ook. Hoe heeft ze dat gedaan, keer op keer?
Zo zijn er meer boeken, die op een eigen manier spannend zijn. Stuk voor stuk zijn het vensters op de oude Indische tijd, waarin het taalgebruik anders was dan wij nu acceptabel vinden, waarin de verhoudingen tussen bevolkingsgroepen dat ook was, en waarin zowat elke roman die toen verscheen, nu niet meer geschreven zou kunnen worden. En dat maakt deze romans juist interessant, denk ik. Want zo leren we het andere normaal kennen, van toen en daar. Hoe was het toen, waardoor is het veranderd – vragen die ons aan het denken zetten.
Dit is mijn zomerleeslijst. U vindt de romans online. Helemaal gratis, zeg ik blij als zijnde een kwart Zeeuws meisje. Ons bin zuunig.
De titel zegt het al: Indische verhalen en dan een dozijn. Twaalf stuks. Opvallend is hier de nabijheid van de Indonesische cultuur. Ook informatief als het gaat over vergiftigen. (Niet doen, hoor)
2 Rob Nieuwenhuys: Oost-Indische Spiegel. Wat Nederlandse schrijvers en dichters over Indonesië hebben geschreven vanaf de eerste jaren der Compagnie tot op heden (1972)
Klik hier en lees.
Nog steeds de klassieke literatuurgeschiedenis van de Indische letteren. Een mooi chronologisch overzicht met vaak een persoonlijke mening, waardoor het aanzet tot het vormen van een eigen mening. Ontdek ik een nieuw boek van vroeger, dan wil ik toch altijd even weten of Rob Nieuwenhuys er iets over zegt.
Superfijn: als pdf te downloaden.
3 W. A. van Rees: Wijnanda. Een Indische novelle (1881)
Is het hoogstaande literatuur? Neen. Is het heerlijk meeslepend en verbazend onderhoudend? Jazeker. Daarom noem ik Wijnanda. De titelheldin is een dapper Hollands meisje dat besluit vanwege de liefde zich in de Atjeh-oorlog te mengen. Van Rees had zelf een militaire achtergrond en zijn kennis van mensen en zaken heeft hij in de roman gestopt.
Fernand is de titelheld, maar het gaat niet over hem. Wel over de Indische vrouwen in zijn: zijn moeder, zijn geliefde en zijn echtgenote. Eigenlijk is de hoofpersoon de Indische Theodora van Vaerne. Zij is intelligent, zelfstandig, beeldschoon en ook ietwat wrokkig van aanleg. Een rolmodel voor de lezeressen, ook al verschijnt ze in de coulissen van de roman. En die Fernand? Een watje. Echt.
5 Mevrouw E. Overduyn-Heiligers: Warm bloed (1904)
Dat mevrouw Overduyn zo onbekend is, begrijp ik niet. Het is heerlijk broeierig proza, bij het onfatsoenlijke af. In deze roman staat een jonge Indische vrouw centraal. Diana komt terug in Batavia, na een tijd op kostschool te zijn geweest. Dan komen de broeierige gebeurtenissen maar het verhaal heeft een verrassend einde, gezien het verschijnen in 1904. Het kan aanzetten tot onzedelijk gedrag, ik waarschuw even.
Marina van Koesveld
juli 9, 2022 om 18:00- Antwoorden
Het is zo de moeite waard,boeken uit deze tijd, de sfeer van die eeuw wisseling ,en de gevoelige sferen te ervaren,vooral met wat we nu weten over het koloniaal verleden, boeken die er toe doen!!,nieuwsgierig geworden,,na wat jij over het leven van Melati schreef!! ..( ik heb veel oude boeken van haar kunnen kopen., ( marktplaats is bijna leeg gekocht ) .Zij is zo een byzondere schrijfster..
De andere tips, welkom ,ga ik ook lezen nu .,….. Vilan , dank voor de tips.
Vilan van de Loo
juli 9, 2022 om 18:35- Antwoorden
Henri Borel is ook facinerend, vooral omdat hij racistisch en seksistisch en wat al niet is. Proza dat nu niet meer geschreven kan worden maar toen wel, en juist daardoor leren we die tijd goed kennen. Wat een rijkdom, Melati-boeken, ik heb ook stapels!
Het is zo de moeite waard,boeken uit deze tijd, de sfeer van die eeuw wisseling ,en de gevoelige sferen te ervaren,vooral met wat we nu weten over het koloniaal verleden, boeken die er toe doen!!,nieuwsgierig geworden,,na wat jij over het leven van Melati schreef!! ..( ik heb veel oude boeken van haar kunnen kopen., ( marktplaats is bijna leeg gekocht ) .Zij is zo een byzondere schrijfster..
De andere tips, welkom ,ga ik ook lezen nu .,….. Vilan , dank voor de tips.
Henri Borel is ook facinerend, vooral omdat hij racistisch en seksistisch en wat al niet is. Proza dat nu niet meer geschreven kan worden maar toen wel, en juist daardoor leren we die tijd goed kennen. Wat een rijkdom, Melati-boeken, ik heb ook stapels!