hoe schrijf je een autobiografie

Mas Par werkt al zo’n 25 jaar bij mij in de huishouding. Hij is met mbah Warni getrouwd. En zij hebben 1 zoon Hanif van 13 jaar. Voor een periode van meer dan 12 jaar hebben wij in het bergplaatsje Bandungan gewoond. Een klein bergdorp iets ten zuiden van de grote plaats Semarang.
Maar wij wonen nu in Purworejo. Dat is dicht bij hun geboortedesa Brenggong. Daar in Bandungan heb ik een ervaring met de mystiek van sterke krachten meegemaakt. En ik werd er bij betrokken. Maar ik wou eerst mas Par daarover laten vertellen.

Mas Par vertelt

Deze gebeurtenis over ‘sterke krachten’ speelde zich af in het bergdorp Bandungan, waar oom Rudy heeft gewoond. Eerst iets vooraf. Ik werkte toen in de huishouding samen met kokki mbah Umi. Wat later werd mas Yanto als tuinman aangenomen. Kokki Umi is na een paar jaar weer naar haar geboortedorp, teruggekeerd omdat zij trouwplannen had. En toen waren alleen mas Yanto en ikzelf bij oom Rudy. Ik werkte het langst voor oom Rudy. Vanaf toen oom Rudy voor een korte tijd in Jogja heeft gewoond. Maar nu sinds 2008 wonen wij, samen met oom Rudy, in Purworejo. Intussen ben ik met Warni getrouwd. Wij hebben een zoon Hanif die dit jaar met de ‘grote school’ is begonnen.

Par vertelt over de diefstal in 1e huis in Bandungen

Op een dag vertelt oom Rudy ons dat er veel geld uit zijn kast was gestolen. Het ging om een groot bedrag aan Singapore dollars. Het is vermoedelijk gebeurd toen oom Rudy voor een paar dagen weg was. Maar toen oom Rudy terug kwam, had hij het niet meteen ontdekt dat er geld uit zijn kast was gestolen. Pas enkele dagen later ontdekte hij het. De diefstal vond plaats in het eerste woonhuis in Bandungan. Maar wij stonden op het punt om naar een 2e huis in Bandungan te verhuizen. Mas Yanto, verdacht onze buurvrouw bu Sum, van de overkant, dat zij het geld uit de kast had gestolen. Maar ik geloofde het niet. Daarvoor kende ik buurvrouw bu Sum al te lang. Zij was altijd heel aardig en behulpzaam voor oom Rudy. Waarom zou zij het gedaan hebben? Zij zou het nooit gedurfd hebben om in de privekamer van oom Rudy binnen te komen. En ikzelf had een sterk gevoel dat mas Yanto de dief was geweest. Maar ik had het niet openlijk gezegd. Want ik kon het niet bewijzen.
Oom Rudy vond dat het geen zin had om aangifte bij de politie te doen. Het was geen normale inbraak. Want anders zou er veel meer zijn gestolen. Blijkbaar ging alleen om geld. De politie zou gezegd hebben dat zoiets een interne kwestie was geweest. Daarom kon oom Rudy niets anders doen dan zich erbij neer te leggen. Een paar dagen later verhuisden wij naar het andere huis in Bandungan: het 2e huis in Bandungan.

Par voelt zich ongelukkig

Over wat er was gebeurd heb ik mij heel erg ongelukkig gevoeld. Ook voelde ik aan dat oom Rudy het ook heel erg vond. Natuurlijk over zijn gevoel dat óf ik óf mas Yanto het geld zou hebben gestolen. Immers wie anders kon dat gedaan hebben? Maar oom Rudy sprak er niet meer over.
En ik was ervan overtuigd dat mas Yanto de dief was. Hij was sinds kort als tuinman aangenomen. Ik bleef hem verdenken. Dit alles speelde door mijn hoofd. Maar ik wou het niet met oom Rudy bespreken. Toen besloot ik om hulp te vragen bij een dukun of een “orang kuat.” In mijn geboortedorp Brenggong wist ik over deze dukun. Mijn geboortedorp Brenggong ligt aan de zuidkust van Midden Java, bij de stad Purworejo. Mas Yanto hield zich steeds opmerkelijk stil rustig. En gedroeg zich of er niets was gebeurd. Wel was hij wat drukker, omdat er rond het 2e huis een veel grotere tuin was. Ik heb toen oom Rudy om toestemming gevraagd of ik voor een paar dagen vrij kon hebben om naar mijn geboortedorp terug te gaan. Maar had hem niets gezegd over mijn plan. En natuurlijk vond oom Rudy dat goed.

Par bezoekt een dukun

Dus ben ik naar Brenggong gegaan, mijn geboortedorp. En daar vlakbij, in de desa Kali Geseng, heb ik de dukun ontmoet. Het was een wat oudere man. Ik legde hem uit waarvoor ik was gekomen. De dukun wou helpen. Hij ging naar achteren. Even later kwam hij weer terug. Met een stok in zijn hand. Hij ging zitten en hield de stok rechtop voor zich. Met beide handen hield hij de stok vast. Hij begon te bidden. Ik heb niet alles kunnen verstaan.
Daarna vroeg hij of ik het hele verhaal over de diefstal opnieuw en volledig wou vertellen. En of ik daarbij al de namen wou noemen van hen, die mogelijk de diefstal hadden gepleegd. Ook moest ik bij het verhaal de naam van oom Rudy noemen. Hij legt uit dat in dit geval het belangrijk was dat de naam van oom Rudy moest worden genoemd. Het ging om de zuiverheid. Want het verhaal over het gestolen geld hoefde niet te kloppen. Oom Rudy kon misschien een leugen hebben verteld.
En dat er misschien helemaal geen geld was gestolen. Ik heb toen het hele verhaal verteld. Over wat er was gebeurd. Dat oom Rudy weg was voor een paar dagen. En wie er toen in het huis waren. Ook noemde ik de naam van bu Sum de overbuurvrouw. En dat oom Rudy na terugkomst ondekte dat er veel geld uit zijn kast was gestolen. Na het verhaal gehoord te hebben, vroeg de dukun of ik geen andere personen in mijn gedachten had, die misschien het geld uit de kast hadden gehaald. Maar ik vertelde dat ik geen andere personen verdacht en bleef bij de genoemde namen.

De dukun begon toen met een meditatie. Hij hield de stok met beide handen vast. De meditatie duurde ongeveer 15 minuten. Hij legt uit dat in de komende periode iets heel ergs zou gebeuren, met één van de genoemde mensen uit het verhaal. Of ook met oom Rudy, als zou blijken dat hij gelogen had. En dat die persoon, dus de dader, heel erg ziek zou worden, en door vreselijke lichamelijke pijnen en andere kwellingen zou worden getroffen. En dat die kwellingen pas zouden ophouden, als de dader schuld zou bekennen. En dat ook de dader aan oom Rudy om vergeving moest vragen. Zolang dat alles niet is gebeurd, zou hij ziek blijven met al de lichaamlijke kwellingen en uiteindelijk dood gaan.

Ik moest meteen thuis komen

Mas Par was weer terug van Brenggong. En ik ging ik op een middag naar Salatiga. Om te internetten. Rond eind van de middag kreeg ik een telefoontje van mas Par: “Oom Rudy kunt u direct thuiskomen? Mas Yanto is plotseling heel erg ziek geworden. Ik heb hem samen met de buurman naar het ziekenhuis in Ambarawa moeten brengen .” Ik ben direct terug naar huis gegaan. Toen ik thuis kwam vertelde Par mij wat er was gebeurd.

Mas Yanto is bewerkt

Par vertelde over Mas Yanto. Dat hij plotseling heel onrustig begon te doen. Toen hij in de tuin bezig was. En heen en weer liep. Even op de stoep ging zitten. En dat hij toen snel naar binnen rende. En dat hij heel hard begon te schreeuwen om hulp. “Tolong tolong, help, help.”
Par vertelde verder hoe hij mas Yanto aantrof. Dat hij op de vloer lag. Hij rolde zich om en om, en spartelde met zijn benen en armen. En hij huilde en hij schreeuwde. En dat hij plotseling alles moest uitbraken. En tegelijk zag Par dat ook zijn ontlasting eruit kwam. En hij begon te plassen. En hij bleef maar roepen en kermen over vreselijke pijnen in zijn buik.

Par brengt mas Yanto naar het ziekenhuis

Par heeft toen direct om hulp geroepen bij onze achterburen. Een Javaans echtpaar, de oppassers van het huis van hun baas in Semarang. Zij schrokken ook toen zij dat zagen. Hun eerste reactie was dat mas Yanto misschien vergiftigd was. En vroegen zich af of het misschien iets met oom Rudy te maken kon hebben? Daarom hun voorstel om meer mensen waarschuwen. Om mij (oom Rudy) te ondervragen !!
Maar toen heeft mas Par uitgelegd dat er iets heel anders aan de hand was. En dat er kort geleden iets gebeurd, in het vorig huis. En dat mas Yanto veel geld van oom Rudy had gestolen. En dat hij (Par) een paar dagen geleden naar een dukun in zijn geboortedorp was geweest en om hulp heeft gevraagd. En toen was het voor de buren direct helemaal duidelijk wat er met mas Yanto aan de hand was. Het was de straf voor hem. En daarom was hij nu bezeten. Par heeft toen samen met de buurman hem naar het ziekenhuis in Ambarawa gebracht.

Ik hoor over het bezoek aan de dukun

En toen hoorde ik ook pas van Par, over zijn “consultatiebezoek” bij een dukun. En dat het te maken had met de diefstal van mijn geld. En dat nu het bewijs was geleverd dat mas Yanto mijn geld had gestolen. Ik was er heel stil van. En heb ook maar niets verder gevraagd. Want ook Par was enigzins behoudend over het gebeuren. Wat kon ik anders doen dan alleen te constateren dat zulke mystieke sterke krachten een realiteit kunnen betekenen.
Wat ik mij ook herinner, dat ik op zelfde moment helemaal geen enkele behoefte om naar het ziekenhuis te gaan. Ik dacht: “ Laat hem dat maar even goed voelen, hij verdient dat. En hij geneest wel vanzelf.” Dus ik zei tegen Par dat ik niet naar het ziekenhuis wou gaan. Althans niet meteen.
Maar het was Par die erop aandrong om mas Yanto wel meteen te ontmoeten. Want er moest gelegenheid worden gegeven om te bekennen en om vergiffenis te vragen. Want als dat niet zou gebeuren dan was er kans dat hij dood zou gaan. Ik heb altijd Par zeer gewaardeerd over dat hij mij daarop heeft gewezen. En toen ben ik naar het ziekenhuis gegaan.

Confrontatie met mas Yanto in het ziekenhuis

Ik zag in de open ziekenhuiszaal dat er een enorme drukte was rond één bed. Van bezoekers maar ook van lopende patienten. Iedereen was nieuwsgierig. Dat moest mas Yanto zijn. Maar ik wou niet meteen naar zijn bed lopen. Ik ging eerst naar het receptie loket, waar enkele verpleegsters zaten. En mij had voorgesteld en dat voor mas Yanto kwam. Tegelijk vroeg ik of ik dienstdoende arts kon spreken. Zij zouden mij waarschuwen wanneer de arts bereikbaar was.
Ik ben toen naar het bed gelopen van mas Yanto. Ik voelde dat de mensen direct aanvoelden wat er aan de hand was. En over de reden van mijn bezoek. Zij gingen voor mij opzij. Maar bleven op een gepaste afstand toekijken en meeluisteren.
Mas Yanto herkende mij meteen. En begon te roepen: “Ampun ampun oom. Ampun ampun oom.”
Hij bleef roepen om vergiffenis. En bleef kermen en huilen. Hij smeekte steeds tot God om vergiffenis: “ Ya Gusti, ampun Gusti.”
Ik vroeg of hij mijn geld had gestolen. En huilend antwoordt hij: “Ja oom. ik heb het gestolen, ik heb het gestolen, ampun Gusti, ampun Gusti ”. En ik weer: “ Je moet het geld teruggeven.” En toen, steeds huilend en kermend: “ Vergeef mij. Vergeef mij alstublieft Oom Rudy, maar al dat geld is door iemand gestolen, ik heb het niet meer.” Ik daarop niet meer gereageerd. Had toch geen zin.
En zo bleef hij doorkermen en huilen. Ik had geen zin om nog langer te blijven. Want ik vond dat het belangrijkste was gebeurd. Ik wist dat iedereen in de zaal dit alles had gevolgd en getuigen waren van de bekentenis van mas Yanto.
“Psychologische oorzaken”
Ik heb toen met een arts en een paar verpleegsters een gesproken. Ik vroeg aan de arts of er een diagnose over zijn ziekteverschijnselen was gemaakt. De dokter vertelde dat zij geen medische oorzaak hebben gevonden over de verschijnselen. Maar aarzelend begon hij over “psychologische oorzaken” te praten. Ik begreep dat de arts zich enigzins neutraal en voorzichtig wou uitdrukken.
Maar het was duidelijk dat hij daarmee de mystieke krachten bedoelde. Allom bekend in Indonesië.
Ik heb toen gevraagd dat, indien het nodig was, om de patient wat medicijnen te geven. En dat ik over 3 dagen zou terugkomen. En dat de ziekenhuis onkosten door mij zouden worden betaald.

Drie dagen later

Drie dagen later ben ik weer naar het ziekenhuis gegaan. Mas Yanto lag niet meer in bed. Hij liep wat rond. Ik had geen behoefte om hem te spreken. Ik vond het niet nodig. Alleen gezegd dat hij niet meer bij mij hoefde terug te komen. En ik ben terug naar huis gegaan.

Opmerking: Nu nog steeds moet ik af en toe aan dit voorval terugdenken. Zoals nu bij het schrijven over deze gebeurtenis. Par is geneigd om daar veel minder over te willen spreken. Gebeurd is gebeurd.

Rudy Hartung