Waarom moeilijke levens juist belangrijk zijn (filmpje)

“Ik heb veel te veel ellende meegemaakt, wie wil dat nou lezen?” Tante H. wachtte niet op mijn antwoord. Ze is een tengere dame van een zekere leeftijd en ze kan over haar familie in Indië een paar generaties terug vertellen. Haar verhaal zit vol oorlog, zegt ze. Dus.

Dan denk ik: dat zijn verhalen over veerkracht, over doorgaan, over wie je nog bent als al het vertrouwde om je heen verdwijnt. En hoe kan een mens dat? De verhalen uit Indië over de laatste jaren bevatten zulke moeilijkheden dat de mensen van na die tijd ze nauwelijks kunnen bevatten. Daar kan een levensverhaal bij helpen. Er zijn nooit genoeg verhalen over het kamp of over de Buitenkamptijd.

Veerkracht

De eerste keer dat ik over Buitenkampers hoorde, begreep ik het niet. Ik stelde typische na-oorlogse vragen: waar dan van leven, hoe aan geld, aan eten, maar de Jap en hoe dan dit en hoe dan dat. Zo onbegrijpelijk was het voor me. Zo onvoorstelbaar. En nog, al weet ik er nu meer van.

Wat me altijd weer raakt, is de ongelofelijke veerkracht van degenen die dit en vergelijkbare verhalen vertellen. Er zijn er genoeg die het niet kunnen, omdat de ervaringen veel schade veroorzaakten. En er zijn genoeg mensen die het wèl kunnen, maar aarzelen omdat het een opeenstapeling van moeilijke verhalen is. En ze willen de kinderen of kleinkinderen er niet mee belasten. Het is toch voorbij. Maar het is niet weg.

(tekst loopt door onder video)

Juist van moeilijke levens kunnen anderen veel leren. Over veerkracht. En wat weten degenen van na de oorlog nou over oorlog? Niks. Ja, we kunnen een geschiedenisboekje uit de kast halen maar daar staat het echte gevoel niet in. Elk verhaal over oorlog en Bersiap, over repatriëring en contractpensions, over de kille ontvangst en de grote domheid (“Waar hebben jullie Nederlands geleerd?) dat zijn verhalen over veerkracht en overleven. En over doorgaan. Daar kunnen de kinderen en kleinkinderen veel aan hebben.

Het zijn die verhalen die mij ontzag inboezemen. En ook een beetje bemoedigen, ook al ben ik van na die tijd.

→ Wanneer er een nieuw artikel verschijnt, mail ik een berichtje aan degenen die zich hebben ingeschreven. Dan hoeft u niet te zoeken. Inschrijven kan hier. Dan krijgt u meteen een ebook cadeau: Drie tips om herinneringen door te geven.